آيا شما هم به اين فکر ميکنيد که کاش زمان بيشتري براي انجام کارهايتان داشتيد؟ آيا به اين فکر ميکنيد که کاش میتوانستيد وقت خود را به کارهاي مفيدتری اختصاص دهید؟ آيا شما هم با کمبود وقت شديد درگير هستيد؟
مديريت زمان عنوان مهارتي است که به شما کمک ميکند تمام کارهای خود را سر وقت و به موقع انجام دهيد و هيچ گاه دچار کمبود زمان نشويد. اما به دست آوردن مهارت مديريت زمان که فکر ميکنم تک تک ما به شدت دنبال آن هستيم خيلی ساده نيست.
مدیریت زمان یعنی چه؟
منظور از مدیریت زمان متوقف کردن زمان و تحت کنترل درآوردن آن نیست، بلکه مدیریت زمان به این معنی است که بیاموزیم تا بتوانیم از زمانی که هم اکنون در اختیار داریم به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم و به اهدافی که در زندگی داریم، از جمله موفقیت تحصیلی دست یابیم.
مدیریت زمان یعنی: استفاده مطلوب از زمان برای اجرای برنامهها و فعالیتها، متناسب با اهدافی که داریم.
پیروزی = خواستن + استمرار + تلاش + توکل الهی
گامهای لازم برای کسب مهارت مدیریت زمان:
الف: هدفگذاری
ب: فهرست بندی اولویتها
ج: رعایت اولویتها
الف :هدف گذاری:
هدفها میتوانند بلند مدت (مثل رسیدن به شغل پزشک متخصص جراحی چشم)، میان مدت (مثل قبولی در آزمون المپیاد شیمی) و کوتاه مدت (مثل موفقیت در امتحان پایان نیمسال) باشند. اهداف خود را بطور دقیق تعیین کنید و توجه داشته باشید که هدفهایتان واقعی و قابل دستیابی بوده و موضوع هدفها مشخص باشند.
ب: تعیین اهداف و اولویت بندی آنها:
کارهایی که اضطراری و با اهمیت هستند: هم نیاز به اقدام فوری دارند و هم نتایج آنها حائز اهمیت است (مثل مشکلات شخصی و حرفهای).
کارهایی که اضطراری و فوری نیستند، اما مهم هستند: به هدفهای زندگی مربوط میشوند ولی مجبور به انجام فوری آنها نیستیم (مثل فراگرفتن رانندگی).
کارهایی که اضطراری و فوری هستند اما مهم نیستند: این کارها هیچ ارتباطی با اهداف ما ندارند و حتی گاهی اوقات مانعی بر سر راه اهداف ما میشوند (مثلا دوستی که ما را با یک پیامک به حضور فوری در پارک برای قدم زدن با وی دعوت می کند).
کارهایی که نه اضطراری هستند و نه مهم : کارهایی که انجام دادن یا ندادن آنها هیچ سود و زیانی به حال ما و اهداف ما ندارند و بیشتر باعث اتلاف وقت می شوند (مثل تماشای بیش از حد تلویزیون).
ج: رعایت اولویتها:
دراین مرحله بایدچگونگی اختصاص وقت به اولویتهای زندگی خود را مشخص کنیم. بدین منظور وظایف و فعالیتهای هفتگی خود را با توجه به اولویتهای چهارگانه در جدول اولویتبندی فعالیتهای هفتگی جای دهید.
تلف کنندههای زمان:
* مکالمات تلفنی غیرضروری و صحبتهای غیر ضروری و بیش از حد با دوستان
* استفاده بیش ازحد از پیامک و اعتیاد به چت کردن با اینترنت
* مهمانان ناخوانده و بدون برنامه قبلی
* صرف وقت برای مطالعه مطالب کم اهمیت و روشها و عادات نادرست مطالعه
* تماشای بیش ازحد تلویزیون و پرسه زدن در پارک و خیابان
* نداشتن برنامهریزی صحیح و سستی و بیارادگی در تصمیمگیری و اجرای آن
* دوباره کاری و تکرارغیرضروری کارها و یاعادت امروز و فردا کردن و اهمالکاری
* برنامه نادرست استراحت و خواب
* ناتوانی در” نه“ گفتن به درخواستهای نابجای دیگران و وقت گذرانی بیش از حد با آنها
* سرگرمیهای غیرضروری و طولانیمدت
* نداشتن تمرکز حواس و یا ترس از شکست و اشتغال فکری به آن
راههای ایجاد وقت:
زنده کردن وقتهای مرده: مثل حفظ لغات انگلیسی در زمان انتظار اتوبوس
انجام کارها بطور همزمان: مثل گوش کردن به نوار آموزش انگلیسی در حین رانندگی
تنظیم وقت خواب و بیداری: تعیین وقت مناسب خواب و تنظیم میزان خواب درحد متعادل
کنترل اوقات تفریح: محدود کردن و کنترل زمان تفریح و اضافه کردن آن به وقت اختصاص داده شده برای انجام فعالیتها
”نه“گفتن به درخواستهای نابجا و غیرضروری دیگران.
به تعویق انداختن کارهای غیرضروری: حذف و به تأخیر انداختن کارهای غیرضروری و کم اهمیت (مثل پاسخگویی به تمام پیامکهای ارسالی به گوشی تلفن)
بالابردن سرعت مطالعه و انجام تکالیف: استفاده از مهارتهای تندخوانی و تند نویسی
نکات مفید برای موفقیت در مدیریت زمان:
همواره از شب قبل برای فعالیتهای روز بعد برنامهریزی کنید.
فهرست تکالیف خود را اولویتبندی کرده و برای انجام آنها مهلت تعیین کنید.
همیشه تکالیف دشوار را زودتر از بقیه و در بهترین شرایط جسمی و روحی انجام دهید.
دروس و کارهای مهم اما ناخوشایند را به تعویق نیندازید، چون از این طریق خوشایند نخواهند شد.
بین فعالیتها و تکالیف، زمانهای کوتاه برای استراحت و تجدید قوا در نظر بگیرید.
مکالمات تلفنی و مطالبی راکه قصد بیان آنها را دارید و یا اطلاعاتی را که قصد گرفتن از مخاطب دارید از قبل برنامهریزی کنید تا بتوانید درحداقل زمان آنرا انجام دهید.
همواره کارهای خود را با توجه به اهداف زندگی و باانگیزه، پشتکار و جدیت بالا انجام دهید.
به خودتان و تصمیمی که گرفتهاید کاملا اطمینان داشته و در هر شرایطی به آن پایبند باشید.
بطور دقیق بررسی کنید که وقت خود را صرف چه کاری میکنید؟
در زندگی خود فرد منظمی باشید تا وقت خود را مثلا برای یافتن وسایل شخصیتان صرف نکنید.
به فکر انجام کارهایی باشید که الان میتوانید انجام دهید و فوراً به سراغ آنها بروید چون زمان به عقب بر نمیگردد. و گاهی استرس و خستگی معلول افسوس خوردن ازکارهایی که میتوانستید و لی انجام ندادهاید.
مراقب باشید دیگران هر گاه اراده کردند وقت شما را به خود اختصاص ندهند و در مواقع لزوم پاسخ جرأت مندانه بدهید.
برای رسیدن به اهداف، خوشبینانه تلاش کنید و عندالزوم از افراد آگاه و مورد اطمینان راهنمایی و مشورت بخواهید.
حدالامکان نقش تلف کنندههای زمان را بهحداقل برسانید.
به قول”ویلفردوپارتو“ اقتصاددان ایتالیایی، ۸۰ درصد نتیجه مورد نظر از ۲۰ درصد تلاشها حاصل میشود. پس انجام ۲۰ درصد از مهمترین کارها را در اولویت قرار داده و به آنها متمرکز شوید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
درحالت عادی کارهای خود را نسبت به کارهای دیگران در اولویت قرار دهید.
دفتر یا سررسیدی مناسب برای ثبت مهمترین کارهای خود تهیه کنید و آنرا بطور زیبا و دلنشین تزئین کنید و در هر صفحه فهرست مهمترین کارهای خود را ثبت کنید.
روزخود را با مهمترین کارهای ثبت شده در دفترتان شروع کنید.
همیشه از خود بپرسید: اکنون بهترین کاری که می توانم برای استفاده از زمانم انجام دهم چیست؟
یکروزرا ۳۶۵ بار تکرار نکنید و برای هر روزتان برنامه متنوع داشته باشید.
نکات مثبت و مفید خود را برجسته و ناکامی و شکستهای خود را کوچک کنید و از شکستها فقط بمنظور رفع نواقص کار خود استفاده کنید.
از به تعویق انداختن شروع کارهایی که برای انجام دادن درنظرگرفتهاید بپرهیزید.
به هیچ وجه چند هندوانه را با یکدست برندارید و تا زمانی که کاری را تمام نکردهاید کار جدیدی را شروع نکنید.
در پایان هر روز فرصتی را برای ارزیابی عملکرد خود اختصاص دهید.
استعدادهای منحصربفرد خود را اتقویت کنید که این کار زمان انجام کارها را کاهش میدهد.
برنامهریزی را مهم بشمارید و مهارتها را تمرین کنید.